“U petak 20. novembra, u 7:07 časova u Vojnoj kovid bolnici ‘Karaburma’ u Beogradu upokojio se u Gospodu Njegova Svetost Arhiepiskop pećki, Mitropolit beogradsko-karlovački i Patrijarh srpski g. Irinej (Gavrilović)”, navedeno je u saopštenju.
SPC navodi da će o svim drugim detaljima u vezi sa sahranom Njegove Svetosti Patrijarha javnost biti uskoro obaveštena.
U Vojnu kovid bolnicu devedesetgodišnji patrijarh je primljen 4. novembra, kako je tada saopšteno iz SPC, dobrog opšteg stanja, bez tegoba i temperature nakon što je tokom redovnog testiranja potvrđeno postojanje virusa SARS CoV2, ali se njegovo stanje prolazno pogoršalo 12. novembra, a poslednja tri dana pojavila se srčana slabost, koju su lekari uspevali da stave pod kontrolu.
Opšte stanja patrijarha, kako je objavljeno na sajtu SPC, pogoršalo se juče u jutarnjim časovima, kada je stalni konzilijum lekara , uz koje su i lekari iz Ruske Federacije, utvrdio je da je zdravstveno stanje njegove svetosti Patrijarha srpskog gospodina Irineja kompleksno.
Patrijarh Irinej, koji je 45. po redu poglavar SPC poslednju put je služio u Podgorici, zaupokojenu arhijerejsku Liturgiju sa opelom na sahrani mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija, koji je takođe preminuo od posledica korone.
Pre toga u javnosti se poslednji pojavio 22. oktobra kada je sa predsednikom Aleksandrom Vučićem obišao radove na završetku hrama Svetog Save na Vračaru.
Irinej, patrijarh blage naravi i “jake” reči
Arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački i patrijarh, Irinej, će ostati upamćen po blagoj naravi i “jakoj” reči, veran i crkvi i državi.
| Vučić: Čast mi je bila što sam Vas poznavao |
|
Predsednik Srbije Aleksandar Vučić prvi je potvrdio je da je patrijarh Irinej preminuo. On je na Instagramu, uz crno-belu fotografiju patrijarha Irineja, napisao: “Čast mi je bila što sam Vas poznavao. Takvi kao Vi nikada ne odlaze”. |
Na tron je došao 22. januara 2010. godine odlukom Izbornog sabora Srpske pravoslavne crkve, a ustoličen je u beogradskoj Sabornoj crkvi dan kasnije kao 45. poglavar SPC u specifičnom istorijskom trenutku za Crkvu i državu.
Otišao je sa Kosovom i Metohijom u duši i u srcu, a kao prvi među jednakima u SPC, patrijarh Irinej je nosio veliki teret položaja SPC na samoproglašenom Kosovu, ali i u Severnoj Makedoniji i Crnoj Gori, državama bivše Jugoslavije, koje rade na uspostavljanju autokefalnosti.
Bio je maksimalno predan Srbiji i srpskom narodu, gde god on živeo i imao dobre odnose sa nekadašnjom i aktuelnom vlašću.
Borio se da zaustavi raskol u SPC, pozivao na jedinstvo i zajedništvo i pokazao da Crkva i država mogu da imaju dobre odnose.
| U Eparhiji bačkoj zvona na svim Pravoslavnim hramovima zvoniće u 9 časova |
| Kako saznaje RTV, povodom smrti patrijarha, u Eparhiji bačkoj, zvona na svim Pravoslavnim hramovima zvoniće u 9 časova. |
Prilikom ustoličenja u drevni ton srpskih patrijarha 3. oktobra 2010. u Pećkoj patrijaršiji rekao je da “ako zaboravimo Kosovo, Kosovo će zaboraviti nas”, uz veliku zabrinutost da bi Veliki Dečani, Bogoridica Ljeviška, Gračanica, jednoga dana mogli biti u “drugoj državi”.
Iako Crkva i patrijarh lično ne dele istovetne stavove o kosovskom pitanju, otvoreno je podržavao aktuelnu vlast, posebno predsednika Aleksandra Vučića.
Kada je ustoličen na mesto patrijarha rekao je da je pred Crkvom najvažniji zadatak da se spasi “sveto Kosovo” i da Crkva u tome treba da pomogne državi, ne žaleći pritom truda, a, kako je kazao, ako treba i žrtava.
Jedna njegova izjava je svojevremeno naišla na osudu opozicionog dela političke scene u Srbiji, kada je rekao “da se Vučić lavovski bori za KiM”.
“I sada mislim da se predsednik Vučić lavovski bori za KiM, i to pod neviđeno nepravednim uslovima, ali i da vekovni stav Crkve svoga naroda i ujedno svoje vlastite Crkve doživljava kao pomoć, a ne kao odmaganje i otežavanje ionako preteške situacije”.
Bio je duboko blagodaran državnom vrhu Srbije koji, kako je govorio, Srbiji otvara put prema svetu, što se u velikoj meri i postiglo.
“Srbija polako staje na svoje noge i nadamo se da ćemo uz Božju pomoć povratiti mesto i ulogu koji joj pripadaju”, rekao je Irinej početkom ove godine.
Bio je otvoreno zahvalan što, kako je kazivao, ima razumevanja za potrebe Crkve, podsetivši da je u osnovne i srednje škole posle mnogo godina uvedena veronauka, da je sveštenstvo dobilo podršku u socijalnom osiguranju i da se pomaže obnova i izgradnja svetinja.
Patrijarh Irinej je ustoličen nakon smrti patrijarha Pavla, kojeg veliki deo verujućih ljudi, iako zvanično nije proglašen, smatra svecem u vremenu velikih previranja u samoj SPC u kojoj se borio sa projektom koji ima za cilj njeno razbijanje, što je neminovno došlo nakon raspada nekadašnje Jugoslavije.
Govorio je nešto što niko pre njega nije smeo da kaže.
Bio je obradovan izbornim promenama u Crnoj Gori, za čiju je vlast kazao da je “slična Pavelićevoj NDH i gora prema Srbima od osmanlija”, a za crnogorskog predsednika Mila Đukanovića je rekao “da kao ustaše proteruje Srbije”.
Na obeležvanju 10 godina od proglašenja patrijarhom i 60 godina od kada se zamonašio, patrijarh je ispričao da mu je jedna ugledna ličnost iz Crne Gore govorila da se “ostavi” priče da su Crnogorci Srbi, a da ga je on upitao: “A šta drugo mogu biti nego Srbi”.
Tokom njegovog službovanja proslavljeni su veliki jubileji poput 1700 godina Milanskog edikta, osam vekova Đurđevih stupova, šest vekova Manasije i 800 godina autokefalnosti SPC.
Bio je spreman da prizna da nije lako biti srpski patrijarh, a saradnici bliski njemu znali su da kažu da Irinej, kao poglavar, odgovara današnjem vremenu i da ”brod srpske crkve nosi na najbolji mogući način”.
Tokom ustoličenja u Sabornoj crkvi, kada je uobičajeno da patrijarh pri stupanju na presto iznose svoj program, rekao je da nema svoj program, već da je njegov program, program “svete Crkve”.
“Ja sam slab i očekujem da zajedno krmarimo crkvom”, kazao je tada.
Patrijarh Irinej se zalagao za pomirenje sa Hrvatima, ali i protivio kanonizaciji Alojzija Stepinca.
Lično nije bio protiv dolaska pape i smatrao je da bi to bio veliki korak, ali se držao stava Crkve “da za tu posetu još nije sazrelo”.
| Patrijarh će najverovatnije biti sahranjen u Hramu svetog Save |
|
Patrijarh Irinej će najverovatnije biti sahranjen u kripti Hrama svetog Save, kazao je za Tanjug šef Informativne službe SPC protođakon Radomir Rakić. Patrijarh bi, ako nije drugačije odredio testamentom, bio prvi patrijarh sahranjen u beogradskom Hramu. |
Patrijarh Irinej rođen je 1930. godine kao Miroslav Gavrilović u selu Vidova, kod Čačka.
Potiče iz čestite seoske porodice – oca Zdravka i majke Milijane. U rodnom selu završio je osnovnu školu, a potom gimnaziju u Čačku. Po završetku gimnazije upisao se i završio Bogosloviju u Prizrenu, gde se sreće sa Gojkom Stojčevićem, potonjim vladikom raško-prizrenskim i patrijarhom srpskim Pavlom.
Po povratku iz vojske ubrzo biva postavljen za profesora Prizrenske bogoslovije. Pre stupanja na dužnost profesora oktobra meseca 1959. godine u manastiru Rakovica, od strane Njegove Svetosti Patrijarha srpskog Germana, prima monaški čin, dobivši crkveno ime Irinej.
Postdiplomske studije završio je u Atini, a od 1969. obavljao je dužnost upravnika monaške škole u Manastiru Ostrog. Ubrzo se vraća u Prizren, gde je kao rektor vodio Prizrensku bogosloviju.
Vladika postaje 1974. godine, kada ga Sveti Arhijerejski Sabor bira za vikarnog episkopa moravičkog.
Godinu dana kasnije izabran je za episkopa niškog. Na vladičanskoj katedri u Nišu provešće narednih 35 godina.
Sa tog mesta zamenio je patrijarha Pavla na mestu duhovnog pastira srpskog naroda.
Do izbora novog patrijarha SPC, dužnosti obavlja Sinod
Do izbora 46. poglavara Srpske pravoslavne crkve, naslednika patrijarha Irineja, njegove dužnosti obavlja Sinod, kojim predsedava najstariji član.
Izbor patrijarha se sprovodi najkasnije za tri meseca od dana kada je presto patrijarha upražnjen.
Pravilo je da izbornoj sednici Svetog arhijerejskog sabora prisustvuju najmanje dve trećine arhijereja, a njom predsedava najstariji episkop po rukopoloženju ili hirotoniji.
U ovom slučaju mogao bi to biti vladika Lavrentije koji je najstariji episkop po hirotoniji.
Kada je 15. novembra 2009. godine preminuo patrijarh Pavle, 44. poglavar Srpske pravoslavne crkve, koga je na tronu nasledio arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački Irinej, najstariji episkop bio je Vladika Amfilohije, koji je preminuo 30 oktobra.
Arhijereji u slučaju sprečenosti da učestvuju u izboru, mogu da imenuju zamenike kojima prepuštaju pravo glasanja za izbor poglavara SPC.
Kandidati za patrijarha mogu biti svi aktivni eparhijski arhijereji koji najmanje pet godina upravljaju eparhijama.
Pravilo je da se patrijarh bira pod svodovima hrama, a svakom izbornom krugu prethodi molitva priziva Svetog Duha.
U sadašnjim uslovima, taj hram je patrijaršijska kapela Svetog Simeona Mirotočivog, povezana sa salom u kojoj zaseda Sabor.
Patrijarh se bira tajnim glasanjem.
Za izbor patirjatha biraju se trojica arhijereja koji dobiju više od polovine glasova članova izbornog Sabora.
Glasanje se ponavlja sve do trenutka dok se ne izaberu trojica kandidata sa potrebnim brojem glasova.
Kada se birao naslednik patrijarha Pavla, među trojicom vladika sa natpolovičnim brojem glasova bili su mitropolit-crnogorsko primorski Amfilohije, Irinej bački i Irinej niški.
Imena trojice vladika stavljaju se svako u posebnu kovertu.
Ona se potom zapečati i stavlja u Jevanđelje koje se odnosi u oltar hrama.
Prethodno izabran duhovnik – neko od uglednih monaha, koji će kada predsedavajuću Izbornog Saveta pozove da, a nakon molitve priziva Duha Svetog, da izbor bude po volji Božjoj, izvlači iz Jevanđelja jednu od tri zapečaćene koverte.
Kovertu predaje predsedavajućem Izbornog Sabora koji otvara kovertu i saopštava ime novog patrijarha srpskog – ovaj puta 46. po redu.
Glasnim izgovaranjem imena novoizabranog patrijarha predsedavajući potom zaključuje izbornu sednicu.
Prema rečima doktora Jovana Janjića, profesora i biografa patrijarha Pavla, to je takozvani apostolski način izbora srpskog patrijarha što je ustanovljeno izmenama Ustava SPC 1967. u vremenu komunizma, da bi se sprečilo necrkveno uplitanje u izbor crkvenog poglavara.
Drugi dan, kako podseća profesor Janjić sledi uvođenje u tron u Sabornoj crkvi.
Sutradan po izboru na svečanoj Svetoj arhijeresjkog liturgiji patrijarh se ustoličava u tron, nakon toga, novoizarbani patrijarh stupa u prava i dužnosti vrhovnog poglavara i starešine SPC.
Prema tradiciji, uvođenje u tron Svetog Save obavlja se na liturgiji u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihajla, dan posle izbora, a naknadno i bez vremenskih ograničenja u Pećkoj patrijaršiji, koja je drevno sedište srpskih patrijarha.
Tanjug, RTV