NOVI SAD – Lepenski Vir je spektakularno arheološko nalazište u Srbiji koje je “kolevka Evrope”. Lepenski Vir je i naziv velikog vira na sredini Dunava kod Đerdapske klisure, zvane “gvozdena kapija”, udaljen oko 15 km severno od Donjeg Milanovca, koji je nastao krivudavim tokom moćne i brze reke kroz južne obronke Karpata. Ovako zvanična brošura predstavlja danas zaštićeno nalazište izmešteno sa ranije obale Dunava, pre potapanja: Lepenski Vir je mezozoički arheološki kompleks, što znači da datira iz srednjeg kamenog doba. Lepenski Vir je bio naseljen prvim stočarima u Evropi oko 8.000 godina p.n.e., nakon ledenih glečera koji su obuhvatali veći deo severne hemisfere, kada je klima postala toplija.
Blaga klima na rečnim terasama Dunava, sa stenovitim vrhom Treskavcem, trapezoidnog oblika, na prekoj obali Dunava u današnjoj Rumuniji, privlačila je stanovnike kulture Lepenskog Vira koji su sebe smatrali decom sunca iživeli u kolibama nama neobičnog trapezoidnog oblika, sa ulazom okrenutim prema Dunavu i pravouganim ognjištem ozidanim kamenim blokovima, kao i sa grobovima u istoj jedinici.
RTV /Kamenko Milenković/